Co to jest diagnostyka obrazowa

Diagnostyka obrazowa, zwana inaczej obrazowaniem medycznym, zajmuje się tworzeniem obrazów wnętrza ciała z wykorzystaniem różnych technik i zjawisk fizycznych. Trudno byłoby wyobrazić sobie bez niej współczesną medycynę. Stosowane w diagnostyce obrazowej metody służą nie tylko wykrywaniu zmian fizjologicznych i patologicznych, ale też opracowywaniu optymalnych form terapii oraz monitorowaniu postępów leczenia. Co jeszcze warto wiedzieć na ten temat?

Jedną z podstawowych, a zarazem najwcześniej używanych w diagnostyce obrazowej technologii jest prześwietlenie promieniami rentgenowskimi. Część z nich jest pochłaniana przez tkanki, co potrafi być szkodliwe (w dużych ilościach), ale umożliwia powstanie cieni na specjalnej błonie czułej na promieniowanie X, a tym samym uzyskanie obrazu chociażby płuc albo kości.

Cyfrowe obrazowanie RTG

Nieustannie dokonujący się w medycynie postęp pozwolił opracować znacznie bardziej zaawansowane metody wykorzystujące promienie RTG. Najnowocześniejsze detektory pozwalają uzyskać znacznie bardziej szczegółowy obraz cyfrowy bez konieczności użycia tradycyjnych klisz. Obraz taki można następnie w łatwy sposób poddawać obróbce komputerowej (np. powiększać go, regulować kontrast czy dokonywać precyzyjnych pomiarów), co ułatwia jego interpretację oraz postawienie prawidłowej diagnozy.

Tomografia

Ważną odmianą badania rentgenowskiego jest tomografia komputerowa, w której zamiast promieni X wykorzystuje się też niekiedy wiązkę protonów umieszczoną w silnym polu magnetycznym (rezonans magnetyczny) albo promieniowanie beta+ (pozytonowa tomografia emisyjna, PET). W każdym przypadku lampy naświetlające oraz detektory poruszają się wokół pacjenta, co pozwala na uzyskanie warstwowego, a wręcz trójwymiarowego obrazu tkanek.

USG

Znacznie tańszą, a zarazem o wiele bezpieczniejszą technologią wykorzystywaną w diagnostyce obrazowej są fale ultradźwiękowe. Odbijają się one od tkanek i powracają do emitującej je głowicy ultrasonografu, który w czasie rzeczywistym przetwarza tak pozyskany sygnał na obraz. Podobny mechanizm stosowany jest np. przez omijające w ciemności przeszkody nietoperze (echolokacja) czy sonary łodzi podwodnych. W medycynie zjawisko to wykorzystuje się m.in. do obrazowania narządów wewnętrznych, w badaniach przesiewowych raka piersi czy badaniach prenatalnych, wykonywanych choćby w Centrum Medycznym „Ultramedic” w Bielsku-Białej.

Inne metody

Wśród pozostałych metod, jakimi posiłkuje się diagnostyka obrazowa, warto wymienić jeszcze co najmniej termografię (bazującą na promieniowaniu cieplnym tkanek) czy obrazowanie fotoakustyczne, w którym specjalne sensory wychwytują fale dźwiękowe emitowane przez tkanki pod wpływem wiązki lasera o odpowiedniej częstotliwości. Na wzmiankę zasługują też techniki mikroskopowe, obrazowanie funkcjonalne, pozwalające badać nie tylko budowę, ale też działanie organizmu (np. USG dopplerowskie), czy medycyna nuklearna, w której radioaktywny izotop łączy się z aktywnym biologicznie składnikiem i wprowadza do krwiobiegu, by na zasadzie kontrastu zobaczyć, w jaki sposób gromadzi się on w tkankach.