Ochrona własności intelektualnej w świetle przepisów

Ochrona własności intelektualnej jest kluczowa dla przedsiębiorców, osób fizycznych i osób prawnych. To właśnie dzięki wytworom umysłu i wyobraźni możliwe jest bycie lepszym od konkurencji, a także osiąganie swoich celów. Co konkretnie określane jest jako własność intelektualna? Dowiedz się, w jaki sposób można ją chronić oraz jakie akty prawne pomagają ustalić autorstwo danego dzieła.

Czym jest własność intelektualna?

Należy zastanowić się przede wszystkim, czy konkretnie jest własność intelektualna. Ogólnie określana jest jako wszystkie wytwory ludzkiego umysłu oraz wyobraźni. Warto podkreślić, że mogą mieć one formę materialną (np. udostępniane na nośnikach, w arkuszach itp.) oraz niematerialną (np. pomysły, sposoby itp.).

Niestety, w wielu przypadkach trudno określić, kto konkretnie jest autorem danego dzieła. I jako że własność intelektualna stanowi nierzadko ogromną wartość, należy pamiętać, aby znaleźć skuteczne sposoby jej ochrony.

Przepisy chroniące własność intelektualną

Ochrona własności intelektualnej jest konieczna, dlatego, aby ją ułatwić, w Polsce obowiązują aż 4 akty prawne, na które można się powołać w przypadku jej naruszenia. Te dokumenty to:

• Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji z 16 kwietnia 1993 r.,
• Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych z 4 lutego 1994 r.,
• Ustawa Prawo własności przemysłowej z 30 czerwca 2000 r.
• i Ustawa o ochronie baz danych z 27 lipca 2001 r.

Chociaż aktów jest kilka, to najczęściej w sporach sądowych wykorzystuje się zapisy związane z prawem autorskim i własnością przemysłową.

W jaki sposób można skutecznie chronić własność intelektualną?

Własnością intelektualną osoby fizycznej może być dowolny utwór, pomysł bądź inny wytwór jej działalności. Z kolei do własności intelektualnych firmy zalicza się np. procedury, know-how, sposoby produkcji itp. Trzeba podkreślić, że ze względu na ich wartość, wszystkie te wytwory można skutecznie zabezpieczyć. Aby tego dokonać istnieje możliwość uzyskania prawa wyłącznego lub skorzystanie z innego rozwiązania, które chroni własność intelektualną w formie tzw. wiedzy utajonej.

• prawo wyłączne

Istotnym jest, że od momentu ustalenia utworu, autor zyskuje prawa autorskie, które np. umożliwiają mu oznaczenie swojego dzieła nazwiskiem (jest to prawo autorskie osobiste, niezbywalne) – podkreśla specjalista z Kancelarii prawno-patentowej BELLEPAT z Przemyśla.

Jeśli własność intelektualną stanowią wzory użytkowe, to można uzyskać ochronę w ramach prawa ochronnego, która po ustaleniu obowiązywać będzie 10 lat. W przypadku wzorów przemysłowych jest to tzw. ochrona wynikająca z prawa z rejestracji, która trwa przez 25 lat i podzielona jest na 5-letnie, krótsze okresy. Z tytułu prawa z rejestracji ochronie podlegają także znaki towarowe (prawo przyznawane na 10 lat), oznaczenia geograficzne (bezterminowe prawo z rejestracji) i topografie układów scalonych (ochrona wygasa w 15 roku ich ustalenia).

Z kolei w przypadku wynalazku można starać się o uzyskanie patentu. Gdy wniosek zostanie rozpatrzony pozytywnie, autor na 20 lat uzyska prawo do wyłącznego korzystania z wynalazku w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze Polski.

• wiedza utajona

Z kolei ochrona w ramach tzw. wiedzy utajonej stosowana jest w wielu przedsiębiorstwach i obejmuje informacje techniczne, technologiczne oraz wszelkie inne, nieujawnione do wiadomości publicznej.