Metale nieżelazne. Co się na nie składa?

Metalami nieżelaznymi nazywamy metale inne niż samo żelazo oraz stopy metali, które go nie zawierają. Często nazywa się je również metalami kolorowymi, choć mylnie może nam się to kojarzyć z lakierowanymi blachami. Metale nieżelazne mają różnorodne właściwości, dlatego są stosowane w wielu różnych branżach. To między innymi miedź, aluminium, cyna, cynk, ołów oraz stopy: mosiądz i brąz. W naszym artykule przyjrzymy się bliżej charakterystyce i zastosowaniu miedzi oraz jej stopów – mosiądzu i brązu.

Miedź – blachy i taśmy miedziane

Miedź po wytopie oraz oczyszczeniu jest miękkim metalem, który charakteryzuje dobre przewodnictwo cieplne i elektryczne. To jeden z czterech (wraz z osmem, cezem i złotem) metali, których naturalny kolor jest inny niż srebrny lub szary – miedź w czystej postaci ma kolor pomarańczowo-czerwony. Choć głównym zastosowaniem miedzi jest produkcja kabli elektrycznych, na rynku nie brakuje także miedzianych blach, taśm i innych produktów. Elementy te znajdują zastosowanie przede wszystkim w:

• budownictwie – jako produkty dekarskie, pokrycia dachowe,
• elektronice – na przykład do ekranowania transformatorów, kabli, obudów,
• elektryce – do odprowadzania ładunków elektrycznych,
• przemyśle maszynowym oraz motoryzacyjnym – przy produkcji chłodnic i silników,
• chemii oraz metaloplastyce.

Miedziane blachy i taśmy dostępne są w oczywiście w różnych wymiarach i także w różnym stanie umocnienia – w stanie miękkim, stanie po zimnym walcowaniu i stanie po gorącym walcowaniu. Miedź jest wykorzystywana głównie jako czysty metal, jednak jeśli potrzebujemy materiału o większej twardości, może być łączona z innymi metalami, tworząc stopy. To przede wszystkim mosiądz i brąz.

Mosiądz i brąz – charakterystyka i zastosowanie

Mosiądz to stop miedzi i cynku, gdzie zawartość cynku to 10-40%. Mosiądz może zawierać też dodatki innych metali: aluminium, chromu, cyny, krzemu, manganu, ołowiu, a także żelaza. Im więcej zawartości cyny, tym jaśniejszy kolor ma ten stop. Jak mówi nam przedstawiciel Walcowni Metali Nieżelaznych „Łabędy” z Gliwic, mosiądz jest ciągliwy i łatwy do obróbki plastycznej, a dodatkowo ma dobre właściwości odlewnicze. Z mosiądzu uzyskujemy: armaturę, amunicję, części maszyn, dzwony, instrumenty muzyczne, kłódki, monety, okucia budowlane, pomniki, puchary i medale, ramy obrazów i luster, czy śruby okrętowe. Mosiężne blachy i taśmy znajdują zastosowanie przede wszystkim w elektronice, teleradiotechnice, motoryzacji i w przemyśle elektromaszynowym. Kolejny materiał z przewagą miedzi (80-90%) to brąz, czyli stop miedzi z cyną lub innymi metalami, jak aluminium, beryl, krzem, czy mangan. Zastosowanie brązów do obróbki plastycznej ogólnie możemy opisać następująco:

• brąz cynowy – stosowany zwykle w przemyśle budowniczym, elektromaszynowym, mechanicznym,
• brąz aluminiowy – stosowany zwykle w przemyśle chemicznym, elektromaszynowym, morskim,
• brąz berylowy – stosowany zwykle w przemyśle chemicznym i elektronice,
• brąz krzemowy – stosowany zwykle w przemyśle chemicznym i elektromaszynowym,
• brąz manganowy – stosowany zwykle w przemyśle elektrycznym.

Z brązów do obróbki plastycznej produkowane są przede wszystkim blachy, taśmy, a także pręty, druty i rury. Na koniec warto też wspomnieć o brązach odlewniczych. To oczywiście brązy, z których od lat odlewane są pomniki.