Zboża jare a ozime - podstawowe różnice

Kluczową różnicą między zbożami ozimymi a jarymi jest termin, w jakim należy je wysiać – rośliny ozime do prawidłowego wzrostu potrzebują przede wszystkim niskich temperatur, które z kolei szkodzą gatunkom jarym. Ze względu na panujący w Polsce klimat większość rolników decyduje się na uprawę ozimin. Wyjaśniamy, czym jeszcze różnią się te dwa podstawowe rodzaje zbóż.

Cechy zbóż ozimych

Zboża ozime wysiewane są jesienią, dzięki czemu mogą przezimować w ziemi, najlepiej pod grubą pokrywą śniegu. Tego typu rośliny nie dadzą odpowiednich plonów, jeśli nie przejdą procesu jarowizacji, polegającego na wystawieniu nasion na działanie niskich temperatur. To właśnie okres chłodów sprawia, że oziminy przechodzą z fazy wegetatywnej w generatywną i finalnie kwitną wiosną lub latem.

Pracownik firmy Saatbau, producenta i dystrybutora materiału siewnego, wyjaśnia:

Rośliny ozime są wytrzymałe i w polskich warunkach klimatycznych dobrze plonują. Największym zagrożeniem dla takich zbóż jest brak opadów śniegu przy utrzymującym się silnym mrozie – pokrywa śnieżna pełni funkcję izolacji przed niesprzyjającymi warunkami pogodowymi.

Oziminy tolerują temperatury sięgające nawet ponad minus 20 stopni Celsjusza, ale tylko pod warunkiem, że chroni je warstwa śniegu o grubości przynajmniej 10 centymetrów. Gorsze plony mogą być też spowodowane zbyt wysoką temperaturą, która zakłóca cykl rozwojowy roślin i przyspiesza ich wzrost. Wśród popularnych zbóż ozimych można wymienić m.in. pszenicę, jęczmień, pszenżyto i żyto.

Czym charakteryzują się zboża jare?

Wysiew zbóż jarych należy natomiast zaplanować na wiosnę – optymalnym momentem siewu wielu gatunków jarych jest przełom marca i kwietnia. Trzeba jednak mieć na uwadze, że Polska stanowi przykład kraju o niejednolitych warunkach klimatycznych, w związku z czym im bliżej wschodniej granicy, tym siew powinien być przeprowadzony później. Najwięcej problemów może sprawić uprawa jęczmienia jarego, ponieważ to roślina wykazująca małą odporność na mróz.

Sukces uprawy zbóż jarych w dużej mierze zależy od pogody, ponadto ogromne znaczenie ma właściwa agrotechnika. Roślinom wysiewanym wiosną zagraża przede wszystkim niedobór wody – aby zboża mogły się prawidłowo rozwinąć, opady deszczu muszą być regularne. Tego typu roślinom nie służy również upał oraz brak składników pokarmowych w glebie.

Rośliny jare mają krótki okres wegetacyjny, a jednocześnie charakteryzują się gorzej rozwiniętym systemem korzeniowym (w porównaniu do odmian ozimych). W związku z tym rolnicy uprawiający takie zboża jare jak owies, pszenżyto, pszenicę albo jęczmień muszą koniecznie przestrzegać terminów i odpowiednich dawek nawozów.

Wybór między zbożami jarymi a ozimymi powinien więc być podyktowany wieloma czynnikami. Wpływ na rozwój roślin ma nie tylko zakładany termin siewu, ale też szereg innych okoliczności, w tym zwłaszcza położenie geograficzne, skład gleby, prognozy pogody.