Warunki eksploatacji dźwigu towarowego małego i dźwigu towarowego bez prawa wstępu osób do kabiny

Dźwigi towarowe małe oraz dźwigi towarowe bez prawa wstępu osób do kabiny są urządzeniami, bardzo często wykorzystywanymi do przewozu różnego rodzaju ładunków. Dla ich bezpiecznej eksploatacji konieczne jest rygorystyczne przestrzeganie zasad wynikających z obowiązujących przepisów, w tym regularna konserwacja urządzeń oraz przeprowadzanie przewidzianych dla nich przeglądów.

Jakie urządzenia są określane jako dźwigi towarowe małe oraz dźwigi towarowe bez prawa wstępu osób do kabiny?

Windy kojarzą się przede wszystkim z urządzeniami montowanymi w wyższych budynkach mieszkalnych lub biurowych, które służą do transportu osób między poszczególnymi kondygnacjami. W rzeczywistości jednak znaczną część tego rodzaju dźwigów stanowią windy towarowe, urządzenia transportu bliskiego, pozwalające na przemieszczanie w pionie wszelkiego rodzaju ładunków. Wśród urządzeń montowanych w budynkach usługowych oraz przemysłowych – halach fabrycznych oraz we wszelkiego typu składach i magazynach – do najpopularniejszych rodzajów wind należą małe dźwigi towarowe oraz dźwigi towarowe bez prawa wstępu osób do kabiny. Są one wybierane nie tylko ze względu na swoją wysoką użyteczność oraz dużą trwałość, ale także nieco mniej skomplikowaną konstrukcję i wymogi, w porównaniu z klasycznymi dźwigami osobowo-towarowymi – podkreśla przedstawiciel firmy  DOLPOL-DŹWIG, specjalizującej się w konserwacji i serwisowaniu dźwigów osobowych oraz innych urządzeń dźwigowych.

Dźwigi towarowe małe najczęściej montuje się w obiektach, w których istnieje potrzeba przewożenia między kondygnacjami ładunków o niezbyt dużej masie i niewielkich rozmiarach. Konstrukcje tego rodzaju sprawdzają się np. w hotelach i restauracjach, stołówkach czy innych obiektach gastronomicznych, gdzie służą z reguły do transportu potraw lub naczyń, a także w laboratoriach, firmach farmaceutycznych i kosmetycznych. Ich zaletą jest fakt, że szyb, w którym się je montuje, może mieć stosunkowo małe wymiary, a oferowane urządzenia mogą być wyposażone zarówno w napęd hydrauliczny, jak i elektryczny. Dźwigi towarowe bez prawa wstępu osób do kabiny są najczęściej instalowane w obiektach przemysłowych i zazwyczaj służą do przemieszczania ładunków między różnymi kondygnacjami budynku lub poziomami rozmaitych konstrukcji np. podestów magazynowych. Najczęściej przewozi się nimi ładunki spaletyzowane bądź znajdujące się w kontenerach transportowych.

Zasada funkcjonowania dźwigów towarowych małych oraz dźwigów towarowych bez prawa wstępu osób do kabiny są podobne jak w przypadku innych wind. Różnią się one jednak nieco pod względem wymiarów, możliwego obciążenia oraz sterowania. Jeśli chodzi o rozmiary i udźwig, to urządzenia zaliczane do dźwigów towarowych małych są dostosowane do mniejszych obciążeń, a ich kabiny dysponują dość skromną powierzchnią. W przypadku dźwigów towarowych kabiny są na ogół zdecydowanie większe, tak by mieściły przynajmniej jedną paletę lub podobną jednostkę ładunkową, a udźwig wynosi przynajmniej kilkaset kilogramów. Cechą charakterystyczną dla obu rodzajów dźwigów jest obecność kaset sterowniczych wyłącznie na zewnątrz, a często także instalowanie dodatkowych zabezpieczeń ograniczających krąg osób, które mogą z nich korzystać.

Co jest szczególnie istotne przy eksploatacji dźwigów towarowych małych oraz dźwigów towarowych bez prawa wstępu osób do kabiny? 

Zarówno dźwigi małe, jak i dźwigi towarowe bez prawa wstępu osób do kabiny podlegają dozorowi technicznemu UDT (Urzędu Dozoru Technicznego). Wiąże się z tym obowiązek rejestracji dźwigu oraz konieczność uzyskania decyzji zezwalającej na jego eksploatację. Niezbędne będzie prowadzenie czynności kontrolnych – badań okresowych, eksploatacyjnych oraz poawaryjnych w razie wystąpienia usterki i jej usunięcia. Decyzja dopuszczająca dźwig do eksploatacji jest wydawana po sprawdzeniu dokumentacji technicznej dźwigu, wymaganego oznakowania oraz kontroli stanu technicznego dźwigu, prowadzonej w ramach badania odbiorczego. Podczas badania potwierdza się właściwy montaż urządzenia oraz wszystkich jego podzespołów, a także wykonuje próby pod obciążeniem, co umożliwia weryfikację poprawnego funkcjonowania mechanizmów, zwłaszcza zabezpieczeń. Dodatkowo urządzenie sprawdzane jest w trakcie próby z przeciążeniem lub jej równoważnej.

W przypadku dźwigów towarowych małych oraz dźwigów towarowych bez prawa wstępu osób do kabiny badania okresowe są wykonywane co 3 lata. W ich ramach sprawdzane jest wykonanie zaleceń wynikających z poprzednio przeprowadzanych badań, a także podejmowane są czynności mające na celu ustalenie, czy w trakcie użytkowania nie pojawiły się usterki mogące wpływać na poziom bezpieczeństwa. Urządzenia są szczegółowo kontrolowane pod kątem prawidłowego funkcjonowania wszystkich zainstalowanych zabezpieczeń. Weryfikowane jest wyposażenie dźwigu, w tym wymagane informacje, ostrzeżenia czy napisy ostrzegawcze. Podczas badania okresowego poza oględzinami i próbami pozwalającymi na określenie stanu technicznego przeglądana jest również dokumentacja – księga rewizyjna oraz dziennik konserwacji, a także wyniki pomiarów czy uprawnienia osób zajmujących się konserwacją i serwisem urządzenia.

W razie potrzeby wykonywane są badania doraźne. Będą one niezbędne w przypadku modernizacji urządzenia, naprawie konstrukcji nośnej albo jej elementów, oraz podzespołów istotnych z uwagi na bezpieczeństwo – mechanizmów podnoszenia, części zespołu napędowego, lin lub taśm nośnych, a także zabezpieczeń: chwytaków, ogranicznika prędkości i mechanizmu ryglowania drzwi przystankowych. Zakres czynności wykonywanych przy kontroli doraźnej jest podobny jak podczas badania okresowego. Poza badaniem doraźnym eksploatacyjnym może być dokonane także doraźne badanie kontrolne. W przypadku, gdy dźwig uległ awarii lub wypadkowi, prowadzone jest badanie poawaryjne albo powypadkowe.

Warto pamiętać, że zarówno dźwigi małe, jak i dźwigi towarowe bez prawa wstępu osób do kabiny muszą być poddawane regularnemu nadzorowi konserwatora. Ewentualne remonty i konserwacja dźwigów muszą być prowadzone wyłącznie przez osoby posiadające potwierdzenie kwalifikacji wydane przez UDT. Odpowiednie przeglądy eksploatacyjne powinny być wykonywane według wskazówek producenta zawartych w dokumentacji technicznej dźwigu albo z częstotliwością co 30 dni. Zgodnie z przepisami osoba będąca właścicielem dźwigu lub zarządzająca budynkiem w jego imieniu powinna podpisać umowę z firmą, która oferuje takie usługi ze względu na wymóg, by urządzenie znajdowało się pod stałą opieką uprawnionego konserwatora.