Rodzaje paten w kościołach chrześcijańskich

Kielich i patena należą do najważniejszych i najgodniejszych naczyń w chrześcijaństwie, ponieważ to właśnie te przedmioty mają bezpośrednią styczność ze świętymi Postaciami Eucharystycznymi. Pierwsi chrześcijanie w czasie spotkań używali zazwyczaj naczyń codziennego użytku. Dopiero z czasem postanowiono, aby były one odświętne i przeznaczone tylko do sprawowania eucharystii. Jakich rodzajów paten używa się aktualnie?

Jaką postać przybierała patena na przestrzeni wieków?

Patena była i jest naczyniem liturgicznym, przeznaczonym do przenoszenia hostii lub jako przedmiot ją zabezpieczający. Od zawsze miała kształt talerzyka z okrągłym zagłębieniem. Naczynie to służyło zarówno do noszenia hostii, jak i do chleba. Wszystko zależało od tego, co symbolizowało ciało Chrystusa. Dlatego też, jeżeli na patenie miał być umieszczony chleb, to musiała ona być odpowiednio większa i nawet zaopatrzona w uchwyty tak, aby bezpiecznie i wygodnie nosić w niej zawartość. Gdy z czasem hostia zmniejszała swe rozmiary, zmieniała się też forma tego naczynia.

Pateny, zarówno dawniejsze, jak te współczesne, wytwarzane w takich miejscach, jak M&G Pracownia Brązownicza, były zrobione ze szlachetnych metali, najczęściej ze złota. W zamierzchłych czasach patena mogła być zrobiona również z drewna lub ze szkła. Bardzo często to naczynie liturgiczne było zdobione ornamentami lub szlachetnymi kamieniami. Wszystko po to, żeby zaakcentować jego niezwykłość i szlachetność.

Jakie są rodzaje paten używanych podczas celebrowania mszy świętej?

Kształt używanych współcześnie paten zależy od tego, do czego są przeznaczone. Dlatego można rozróżnić trzy ich rodzaje.

1. Patena kielichowa. Jest to płaskie naczynie, które należy do wyposażenia kielicha mszalnego. Najczęściej kładzie się na niej jedną lub kilka hostii podczas mszy świętej.

2. Patena głęboka. Używa się jej również razem z kielichem mszalnym. Znajduje zastosowanie w przypadku, gdy większą ilość komunikantów poddaje się konsekracji. Mieszczą się w niej zarówno komunikanty jak hostia.

3. Patena Jest to rodzaj talerzyka z uchwytem, który trzyma ministrant pod brodą wiernego przyjmującego komunię. Rolą tego naczynia jest ochrona cząstek komunikantu oraz zabezpieczenie go od upadku na ziemię.

W liturgii wschodniej można spotkać patenę w postaci naczynia z podstawką kielichową. Jest ona bardziej od tych używanych w naszych rodzimych kościołach. Przepisy sakralne mówią o szlachetnych metalach, z których ma być zrobiona patena. Chodzi głównie o to, aby materiał nie wchłaniał płynów.