Regulacje prawne dotyczące mocowania ładunku w transporcie międzynarodowym

Prawidłowe zabezpieczenie ładunku do transportu jest regulowanym prawnie, kluczowym aspektem procesu transportowego. Jego celem jest zwiększenie bezpieczeństwa na drogach oraz zapobieganie powstawaniu szkód. Przewożone towary powinny być zabezpieczone przed poślizgiem, toczeniem, przewróceniem i przemieszczeniem się przy użyciu stosownych metod oraz odpowiedniego rodzaju środków mocujących. Jakie przepisy regulują zabezpieczanie towaru?

Ustawa Prawo o ruchu drogowym

Ustawa Prawo o ruchu drogowym jest w Polsce podstawowym aktem prawnym, definiującym prawidłowy sposób umieszczania oraz mocowania ładunków na pojeździe. W myśl art. 61 ustawy przewożony towar nie może wykraczać poza dopuszczalną masę całkowitą pojazdu oraz dopuszczalną ładowność pojazdu. Ładunek znajdujący się na naczepie powinien być ułożony w taki sposób, aby nie przekraczać dopuszczalnych nacisków osi pojazdu na drogę. Ładunek należy prawidłowo zabezpieczyć przed zmianą położenia, a użyte w tym celu elementy mocujące trzeba uchronić przed swobodnym zwisaniem, poluzowaniem i zsunięciem podczas jazdy. Towary sypkie można przewozić wyłącznie w skrzyni ładunkowej, zabezpieczonej zasłonami uniemożliwiającymi rozsypywanie się ładunku. Ładunek nie może naruszać stateczności pojazdu ani utrudniać kierowania pojazdem. Ponadto transportowany towar nie może powodować hałasu, wydzielać zapachów ani wyciekać. Ustawa ta reguluje również postępowanie w przypadku transportowania niewymiarowego ładunku.

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 25 stycznia 2018 roku w sprawie sposobu przewozu ładunku

Rozporządzenie to określa, jakimi metodami prawidłowo zabezpiecza się transport. Ładunek należy umieścić w przestrzeni ładunkowej w sposób zapewniający jego stabilność poprzez równomierne rozłożenie ciężaru oraz jak najniższe położenie środka ciężkości ładunku. Należy także uwzględnić współczynnik tarcia oraz zrównoważenie sił wynikających z przyspieszenia lub hamowania, aby transportowany towar nie przechylił się, nie wywrócił ani nie przemieścił podczas jazdy. Dla zwiększenia bezpieczeństwa w ruchu drogowym oraz współczynnika tarcia należy stosować dodatkowe środki zabezpieczające ładunek. Rozmieszczenie i mocowanie ładunku powinno się każdorazowo sprawdzać podczas załadunku, przeładunku lub częściowego rozładunku, a także po gwałtownym hamowaniu oraz każdym zdarzeniu podczas jazdy, które mogło negatywnie oddziaływać na mocowanie ładunku. Ponadto rozporządzenie wymaga mocowania ładunku z zastosowaniem jednej z następujących metod: ryglowania, blokowania miejscowego lub całościowego, mocowania za pomocą odciągów prostych oraz mocowania odciągiem przepasującym od góry. Rozporządzenie wprowadza także unijną normę PN-EN 12195-1 oraz definiuje warunki stosowania metod mocowania ładunku wraz z dodatkowymi sposobami zabezpieczenia dla określonych rodzajów ładunku.

Unijne normy PN-EN 12195 i PN-EN 12640

To norma uznaniowa, która obowiązuje w Polsce od 2004 roku i zawiera ścisłe wytyczne bezpiecznego i prawidłowego zabezpieczenia ładunku. Zobowiązuje osoby odpowiedzialne za załadunek do zamocowania ładunków na naczepie za pomocą elastycznych elementów mocujących, klinów, mat zwiększających tarcie pomiędzy towarem a powierzchnią skrzyni ładunkowej. Zabezpieczenie to służy zrównoważeniu sił bezwładności, które działają na ładunek podczas przyspieszania, hamowania, wyprzedzania lub pokonywania zakrętów. Norma PN-EN 12195 zawiera również wzory matematyczne, które w oparciu o maksymalne przyspieszenia działające na ładunek podczas jazdy pozwalają prawidłowo dobrać ilość i rodzaj elementów mocujących. Ponadto norma informuje o budowie i wymaganiach wytrzymałościowych elementów mocujących, odciągów łańcuchowych oraz stalowych lin mocujących. Norma ta określa również liczbę i rodzaj zabezpieczeń, które muszą znajdować się na wyposażeniu pojazdów użytkowych.

Norma PN-EN 12640 zawiera minimalne wymagania i metody badań punktów mocowania zainstalowanych na pojazdach i przyczepach ogólnego użytku. Dotyczą one pojazdów o maksymalnej masie całkowitej pojazdów przekraczającej 3,5 tony oraz pojazdów z płaską konstrukcją podłogi powierzchni ładunkowej – tłumaczy specjalista z firmy MARTEX, zajmującej się m.in. sprzedażą zabezpieczeń ładunków.

Mocowanie ładunku na pojeździe a normy niemieckie

Ładunki transportowane na terenie Niemiec powinny być zabezpieczone zgodnie z niemieckimi normami VDI 2700, VDI 2701 oraz VDI 2702. Obowiązują one wszystkich przewoźników, również zagranicznych, którzy załadowują, rozładowują lub przewożą ładunek w obrębie tego państwa. Normy niemieckie dotyczące prawidłowego zabezpieczenia towaru stanowiły bazę dla stworzenia późniejszych norm europejskich. Publikacje te są bardzo szczegółowe i objaśniają podstawowe siły działające na ładunek, prawidłowe rozmieszczenie ładunku oraz praktyczny sposób zainstalowania urządzeń mocujących. Dodatkowo odnoszą się do urządzeń mocujących ładunek i przedstawiają sposób obliczenia sił potrzebnych do prawidłowego zamocowania transportowanego ładunku. Ponadto normy niemieckie, choć są zbieżne z normą europejską, są znacznie bardziej rozbudowane o konkretne przykłady i rysunki dla poszczególnych rodzajów ładunku.