Jakie substancje nie powinny trafić do przydomowej oczyszczalni ścieków?

Lista zanieczyszczeń, które nie powinny znaleźć się w ściekach bytowych, jest bardzo długa. Można wyróżnić w nich frakcję zanieczyszczeń, które szkodzą przydomowym oczyszczalniom ścieków mechanicznie i takich, które wyniszczają błonę biologiczną, a w efekcie drastycznie zmniejszają skuteczność oczyszczania. Przeczytaj tekst, żeby nie popełniać błędów, które destabilizują pracę przydomowej oczyszczalni ścieków.

Upraszczając: można powiedzieć, że przydomowa oczyszczalnia ścieków jest narażona na zatruwanie toksycznymi substancjami i zatykanie ciałami stałymi. Specyficznym rodzajem zanieczyszczeń są tłuszcze i oleje, których działanie jest dwutorowe: zatykają instalacje oczyszczające, a jednocześnie wpływają silnie na procesy biologiczne.

Jaki typ zanieczyszczeń najbardziej szkodzi oczyszczalniom?

Trudno jednoznacznie rozstrzygnąć, czy instalacja oczyszczająca ma większy kłopot z zanieczyszczeniami zakłócającymi jej pracę mechanicznie, czy z tymi, które dezaktywują florę bakteryjną. Szkodliwość niepożądanych składników ścieków jest zależna od typu oczyszczalni, którą użytkujemy. Takiego zdania jest doradca klienta z firmy Mawex-Eco, instalującej szamba i przydomowe oczyszczalnie ścieków w Małopolsce:

– Niewłaściwy skład ścieków ogólnie mniej szkodzi oczyszczalniom biologicznym. Zanieczyszczenia mechaniczne można z nich łatwo usunąć. Nie jest też problemem przywrócenie funkcjonowania błony biologicznej czy odnowienie osadu czynnego. Wynika to stąd, że wszystkie elementy oczyszczalni typu biologicznego są łatwo dostępne. O wiele trudniejsze jest usuwanie zanieczyszczeń stałych i toksycznych substancji z oczyszczalni typu drenażowego. O ile stosunkowo łatwo oczyścimy osadnik gnilny, to udrażnianie zatkanego drenażu nie zawsze przynosi oczekiwane efekty: często jedynym rozwiązaniem jest zbudowanie nowego poletka rozsączającego.

Jakie ciała stałe nie powinny trafić do ścieków bytowych?

W ściekach bytowych nie powinny znaleźć się ciała stałe nierozpuszczalne w wodzie. Dlatego do przydomowej oczyszczalni ścieków nie powinny trafiać odpady nieorganiczne, w tym szczególnie drobne plastikowe opakowania, kawałki folii, papier (szczególnie powlekany), materiały higieniczne, prezerwatywy, tampony, papierosy i inne niewielkie przedmioty wykonane z tworzyw sztucznych. Niekorzystna jest też obecność piasku, który nie wpływa bezpośrednio na pracę oczyszczalni, ale powiększa ilość osadu gromadzącego się w osadniku wstępnym oczyszczalni biologicznych lub osadnikach gnilnych oczyszczalni drenażowych.

Nie mniej szkodliwe są stałe odpady organiczne, które nie zostaną rozłożone w procesie oczyszczania ścieków. Mowa o kawałkach drewna i nierozdrobnionych częściach twardych owoców i warzyw. Lekkie i twarde zanieczyszczenia flotują na powierzchni ścieków i zapełniają urządzenia filtrujące. Są szczególnie uciążliwe w połączeniu z zanieczyszczeniami tłustymi, które również unoszą się na powierzchni ścieków. Taka mieszanka może zatykać filtry i inne urządzenia mechaniczne, o ile dany model oczyszczalni jest w nie wyposażony.

Jakie chemikalia niszczą błonę biologiczną?

Poprawne działanie każdego typu oczyszczalni zależy w największej mierze od aktywności bakterii tlenowych. W oczyszczalniach typu drenażowego egzystują one w poletku rozsączającym, natomiast w oczyszczalniach biologicznych na złożu lub w postaci kłaczków w osadzie czynnym. Jeżeli przydomowa oczyszczalnia ścieków działa poprawnie, to ani do drenażu, ani do reaktora biologicznego nie powinny dostawać się zanieczyszczenia stałe. Natomiast nic nie jest w stanie zatrzymać trujących chemikaliów.

Najbardziej szkodliwe dla bakterii bytujących w przydomowych oczyszczalniach ścieków są następujące substancje:

• detergenty – pod tą nazwą ukrywają się bardzo różne związki chemiczne, wśród których nie brakuje silnych utleniaczy, środków odkażających i kwasów, które bardzo skutecznie niszczą florę bakteryjną w oczyszczalni ścieków,
• substancje żrące – bardzo agresywne związki chemiczne zawierają wszelkiego  rodzaju specyfiki udrażniające do rur, preparaty do usuwania kamienia oraz do dezynfekcji toalet i armatury łazienkowej,
• oleje i tłuszcze – zanieczyszczenia tłuste pochodzenia naturalnego oraz syntetyczne smary i oleje pokrywają szczelną warstwą powierzchnię ścieków, odcinają dostęp powietrza i w ten sposób powodują obumarcie tlenowej flory bakteryjnej,
• sól – sole w tabletkach, które służą do zmiękczania wody, mogą upośledzać działanie bakterii w oczyszczalni,
• kondensat z pieców centralnego ogrzewania – ciecz ma silnie kwaśny odczyn, który w większych ilościach może destabilizować procesy oczyszczania,
• lakiery, farby, rozpuszczalniki – należy unikać wylewania do ścieków produktów ropopochodnych, w tym szczególnie farb i rozpuszczalników nitro, czyli mieszanki toksycznego toluenu i acetonu,
• mało zanieczyszczona woda – deszczówka lub woda z nieszczelnej instalacji wodnej jest szczególnie groźna dla oczyszczalni wykorzystujących osad czynny: pozbawiona związków organicznych woda powoduje wypłukiwanie osadu czynnego i zamieranie błony bakteryjnej na skutek niedostatecznych ilości pożywki do rozwoju mikroflory.

Podsumowując temat, warto podkreślić, że do przydomowej oczyszczalni ścieków nie powinno trafiać nic, co nie jest wodą z niewielką ilością rozdrobnionych resztek jedzenia oraz produktami ludzkiej przemiany materii. Nie możemy toalet i kuchennych zlewów traktować jako podręcznych śmietniczek. To, że coś jest w stanie przepłynąć rurami kanalizacyjnymi, nie oznacza, że powinno trafić do przydomowej oczyszczalni ścieków. Szczególnie groźne są stałe zanieczyszczenia syntetyczne (nierozkładalne biologicznie), zanieczyszczenia tłuste i agresywne substancje chemiczne. Nadmierne ilości wymienionych zanieczyszczeń mogą upośledzić, a nawet zatrzymać proces oczyszczania ścieków bytowych.