Separatory amalgamatu a prawo polskie

Amalgamat stomatologiczny to amalgamat rtęci łączony z innymi pierwiastkami, który był powszechnie stosowany w gabinetach dentystycznych jako wypełnienie ubytków zębowych. W dniu dzisiejszym jest już w zasadzie nieużywany w prywatnych gabinetach ze względu na szkodliwe działania rtęci. Polski NFZ nadal jednak finansuje stosowanie go w leczeniu wszystkich zębów poza przednimi. Udowodniono, że stosowany w stomatologii amalgamat jest jednym z głównych źródeł rtęci elementarnej występującej w środowisku. Nie jest ona groźna dla zdrowia, dopóki nie dostanie się do wody, wtedy rtęć elementarna przeistacza się w metylortęć, która jest bardzo toksyczna. Metylortęć wraca do ludzkiego organizmu wraz ze spożywaniem ryb i innych bogactw zbiorników wodnych. Zaburza ona funkcjonowanie ludzkiego układu immunologicznego, bezpośrednio wpływa zatem na zagrożenie zachorowaniem na Parkinsona, Hashimoto czy Alzhaimera. Metylortęć jest niebezpieczna dla kobiet w ciąży, może spowodować wady rozwijającego się płodu, a nawet poronienia .Dla zobrazowania szkodliwości amalgamatu można podać przykład środków ostrożności jakie powinien zachować lekarz dla bezpieczeństwa pacjenta oraz swojego przy usuwaniu amalgamatu: cały personel obecny przy zabiegu musi być odziany w odzież ochronną, mieć na dłoniach vinylowe rękawiczki oraz posiadać specjalne szczelne maski z filtrami do rtęci. Pacjent powinien być zaś podłączony pod źródło tlenu, a na twarzy mieć koferdam - materiał izolujący, do zabiegu zaś musi być użyta duża ilość wody, by zniwelować wytwarzanie oparów rtęci poprzez podwyższoną temperaturę.

Obowiązek stosowania separatorów amalgamatu

W styczniu 2019 wchodzi w życie ustawa prawna, zobowiązująca wszystkie gabinety stomatologiczne,w których wciąż wykorzystuje sie tę przestarzałą technologię do bezwzględnego stosowania separatorów amalgamatu, czyli urządzeń, które nie pozwalają przedostać się szkodliwej rtęci do kanalizacji. Są to zaawansowane filtry zatrzymujące cząstki rtęci i innych metali ciężkich. Cena separatora amalgamatu waha się od ok 2 000zł za polskie (np. Separatory Lidrex) – nawet do 7000 zł za te produkowanie w USA i na zachodzie..

Wypełnienia amalgamatowe zgodnie ze stanowiskiem UE mają zostać całkowicie wycofane z użycia do 2030 roku, już teraz jednak nie można go stosować u dzieci do lat piętnastu oraz kobiet ciężarnych i karmiących piersią. Od 1 stycznia 2019 roku w Polsce, zgodnie z zapowiedzią Ministerstwa Zdrowia, wchodzą w życie przepisy, regulujące gospodarkę odpadami zawierającymi amalgamat. Na podstawie art. 10 ust. 4 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/852 z dnia 17 maja 2017 r. w sprawie rtęci każdy gabinet stomatologiczny, który stosuje wypełnienia z tego materiału lub usuwa zęby je zawierające lub je same, wymieniając na inne w procesie leczenia, powinien posiadać separator amalgamatu. Separatory amalgamatu służą do zbierania cząsteczek tej substancji, nawet tych, które znajdują się w zużytej podczas zabiegu wodzie. Działają one w ten sposób, że zbierają rtęć i inne szkodliwe pierwiastki, fragmenty zębów, ze ścieków dentystycznych, które przez nie przechodzą. Separator amalgamatu umieszcza się przed kanalizacją, dzięki temu nie trafiają do niej szkodliwe związki.

W klinikach, gdzie stanowisk dentystycznych jest więcej niż jedno separator może być jeden. Proponowane rozwiązania mają na celu to, by wszystkie gabinety stomatologiczne w odpowiedni sposób dysponowały segregacją amalgamatu, chroniąc środowisko przed rtęcią. Miejsca, których nowe przepisy nie obowiązują to gabinety ortodontyczne i protetyczne. Nowe prawo zmusi placówki stomatologiczne do poniesienia dodatkowych kosztów, jednak zarówno Ministerstwo Zdrowia jak i Polskie Towarzystwo Stomatologiczne stoją na stanowisku, że w tym przypadku działanie dla dobra środowiska jest priorytetem. Amalgamat stomatologiczny powinien zostać wycofany z użytku możliwie jak najszybciej.